انگیزه چیست؟ چطور برای انجام کارهای خود، ایجاد انگیزه نماییم؟ بهترین راه‌های افزایش انگیزه چیست؟ چطور میتوانیم انرژی روحی – روانی لازم برای انجام کارها را در خود پرورش دهیم؟ آیا کلیپ‌ها و مطالب انگیزشی کاربردی هم دارند یا یک فریب هستند؟
خیلی از اوقات ما با این که به صورت دقیق و طبق آموزش برنامه‌ریزی، برای خود برنامه ریخته‌ایم که به اهداف شخصی و شغل دوست داشتنی خود برسیم و با کمک آموزش مدیریت زمان، یاد گرفته‌ایم زمان خود را مدیریت کنیم و با کمک آموزش افزایش اعتماد به نفس و آموزش افزایش عزت نفس، احساس ارزشمندی و خودباوری را در خود پرورش داده‌ایم ولی به دلیل اینکه روش ایجاد انگیزه در خود را بلد نیستیم، نمیتوانیم طبق برنامه پیش برویم و مدام کارها را پشت گوش می‌اندازیم!
خلاصه هر چه قدر در زمینه افزایش درآمد، توسعه فردی و موفقیت آموزش ببینیم و یا در زمینه بهبود و رونق کسب و کار یا بازاریابی در زمینه آموزش فروش، آموزش تبلیغات و حتی آموزش کارآفرینی دوره آموزشی با بهترین روش تدریس ببینیم، باز هم تا زمانی که نتوانیم به اندازه کافی در خود ایجاد و افزایش انگیزه کنیم، باز هم نمیتوانیم به پیشرفت قابل توجهی برسیم! چرا که یادگیری اخته شده و بدون عمل به هیچ دردی نمیخورد، هیچ دردی!
در این آموزش با تکیه بر عاوم روانشناسی سعی میکنیم ابتدا تعریف دقیق و البته اختصاصی در زمینه افزایش انرژی روحی برای انجام کارها را با هم مرور کنیم و سپس به بهترین روش‌ها و تکنیک‌های افزایش و ایجاد انگیزه بپردازیم تا بتوانیم در کسب و کار و روابط خود به پیشرفت و موفقیت بیشتری برسیم.
انگیزه چیست؟
برای اینکه بتوانیم یک پارامتری را مدیریت، افزایش و حتی ایجاد کنیم نیاز است که در قدم اول بدانیم که دقیقا داریم از چه چیزی صحبت میکنیم. بر طبق همین قاعده ساده برای اینکه بتوانیم به درستی و با روش‌هایی که در ادامه بررسی میکنیم در خود ایجاد انگیزه نمایی، اول از همه باید به تعریف آن پرداخته و به یک جمعبندی و یا حداقل به یک قرارداد و توافقی برسیم.
خیلی از اوقات زمانی که میخواهیم تعاریف مربوط به علوم انسانی را بررسی کنیم در نگاه اول به نظرمان ساده می‌آید و مثلا میگوییم کنترل خشم؟ اینکه ساده است! اما وقتی که یکم عمیق‌تر در موردش فکر میکنیم به این نتیجه میرسیم که ای داد و بیداد، همین تعاریف ساده انگار خیلی هم ساده نیستند!
بر طبق همین الگو زمانی که میخواهیم در مورد تعریف انگیزه صحبت کنیم، خیلی راحت آن را در جملات خود به کار میبریم، میگوییم حال ندارم به اندازه کافی انرژی ندارم و مواردی مثل این. اما حالا واقعا یک لحظه صبر کنید و ببینید آیا واقعا میدانید داریم در چه موردی صحبت میکنیم؟
آیا برای ما داشتن انگیزه به معنی انرژی روحی است؟ آیا به معنی داشتن اعتماد به نفس کافی یا شجاعت برای شروع کار است و یا نه منظور ما بیشتر شوق و ذوق برای شروع فعالیت و ادامه دادن به کار در راستای هدفی است که در پلن برنامه ریزی خود قرار داده‌ایم؟
آیا ایجاد انگیزه و تعریف آن ربطی به قانون جذب، کلیپ‌های انگیزشی، کارما و علومی که از نظر علمی به طور دقیق قابل اثبات نیستند، دارد؟ آیا کائنات میتواند بر روی آن تاثیر بگذارد؟ با دعا کردن و راز و نیاز میتوانیم آن را افزایش دهیم؟ قوانین کارما چطور؟ آیا علوم روانشناسی ارزشی برای رابطه‌ای بین این موارد قائل است؟
همانطوری که میبینیم تعریف انگیزه چیست، شاید به همین سادگی‌ها هم نباشد که در ابتدا فکر میکردیم. شاید باید عمیق‌تر و تخصصی‌تر به مباحث اینچنینی نگاه کنیم. شاید نیاز باشد نیم نگاهی به کتاب‌های تخصصی روانشناسی بیاندازیم.
شاید بهتر باشد زمانی که قرار است تعریفی ارائه دهیم ابتدا تعاریف مراجع دیگر و ریشه کلمه را بررسی کنیم تا ببینیم آیا میتوانیم از این تعاریف و ریشه برای یک تعریف جامع‌تر بهره ببریم یا خیر!
اگر کمی کتاب‌ها و سایت‌های مختلف را وارسی و زیر و رو کنیم احتمالا بیشترین تعاریفی که به آن اشاره شده، موارد زیر است:
- کتاب Work Psychology (+): انگیزه بر اساس سه پارامتر جهت (Direction)، پافشاری (Persistence) و در نهایت شدت (Intensity) عمل در رفتارهای فرد تعریف شده است. بر اساس این تعریف اگر شما با پافشاری برای قبول شدن در کنکور تجربی با شدت بیشتری درس بخوانید و در جهت موفقیت در این آزمون تلاش کنید، انگیزه بیشتری دارید.
- reeve: انگیزه یک فرایند است که به صورت درونی در هر شخص اتفاق می‌افتد که فرد را به حرکت در جهتی که نیاز به حل مسئله یا اقدام دارد برای تعامل با محیط در یک روش تطبیقی درگیر میکند. در حقیقت در این تعریف هم ما با 4 معیار جهت، حرکت، اقدام و تعامل با جهان پیرامون خود، سر و کار داریم.
- کتاب‌ها و سایت‌های زرد: انگیزه میل رسیدن به معنا، هدف و حقیقت زندگی است. در حقیقت این افراد و سایت‌ها انگیزه را با میل یکی میدانند، البته با چسباندن به کلمات زیبا و شاعرانه.
مبحث دیگری که خیلی از افراد و سایت‌ها به آن پرداخته‌اند ریشه این کلمه است.
احتمالا اگر سری به واژه یاب‌هایی مثل آبادیس، دهخدا، ویکی پدیا انگلیسی یا فارسی بزنیم مشاهده میکنیم که کلمه انگیزه با کلماتی مثل دلیل، باعث، جهت، سبب، موجب، علت و محرک مترادف است. یعنی به عبارتی از نظر علم زبانشناسی این کلمه به نوعی دلیل و محرک انجام کارهاست.
همچنین در برخی از مراجع از دو انگیزه درونی و انگزه بیرونی صحبت شده است که به ترتیب همانطور که از اسم این دو عبارت پیداست به معنی عامل و علت درونی برای اقدام کردن، شروع به فعالیت کردن و پافشاری برای رسیدن به هدف است و منطور از نوع بیرونی یعنی اینکه یک عامل خارجی مثل خانواده، رئیس، جو اجتماع، قوانین کشور و موارد اینچنینی منجر به اقدام ما شود.
شما را نمیدانم ولی من از این همه مزخرف خسته شده‌ام و مدام آن کلیپ خدایا بسته دیگه در ذهنم تداعی میشود، آخر چه قدر جملات بیمعنی و غیر کاربردی!
تعریف انگیزه از نگاه ب‌م‌م
خیلی سریع و بدون تلف کردن وقت برویم ببینیم انگیزه چیست:
انگیزه برای یک عمل خاص یعنی با درک شرایط موجود انتخاب کنیم، تلاش برای انجام اقدامی که در ذهن خود میدانیم درست است.
اگر جز مخاطبان همیشگی ب‌م‌م باشید میدانید که ما تعاریف خود را داریم و بعد از بیان هر تعریف شروع میکنیم به شکافتن اجزای تعریف تا سوء تفاهمی برایمان پیش نیاید! پس طبق روال همیشگی برویم ببینیم منظورمان از تعریفی که ارائه کردیم چیست:
- یک عمل خاص
- درک شرایط
- انتخاب
- تلاش برای انجام اقدامی که در ذهن خودمان به نظر درست است.
در زیر کمی بیشتر در مورد این 4 بخش تعریفمان صحبت میکنیم:
1. یک عمل خاص
خیلی از اوقات، خیلی از افراد کم سواد که متاسفانه در سطح وب و اینترنت زیاد هستند بی انگیزه بودن را با افسردگی یکی میکنند. این کاملا غلط است. ممکن است من در خواندن کتاب زیست کنکور بی‌انگیزه باشم ولی همچنان بسیار فرد شاداب و عملگرایی باشم. موضوعی که باید به آن توجه کنیم این است که در یک عمل خاص آن را تعریف کنیم نه در کل زندگی و شخصیت.
پس زمانی که صحبت از انگیزه میکنیم باید بلافاصله بگوییم “در زمینه‌ی فلان چیز” نه اینکه بگوییم خیلی دارم یا اصلا ندارم چرا که میتوانیم همچنان در 99 درصد موارد زندگی آن را داشته باشیم ولی در 1 درصد تاثیرگذار زندگی مثل ایجاد رابطه موثر و شغل خود اصلا ذره‌ای از آن را نداشته باشیم.
اگر فکر میکنید که در اکثر کارها انرژی روحی ندارید و دوست ندارید هیچ کاری انجام دهید و هیچ دلیلی نمیتواند شما را از رختخواب با انرژی بلند کند، شاید بهتر باشد به یک مشاور مراجعه کنید و مطمئن باشید که زندگی در کنار تمام سختی‌ها شیرینی‌های هر چند کوچکی دارد که میتواند منجر به شادی ما باشد.
2. درک شرایط موجود
برای موفقیت باید شرایط را درک کنیم! نباید انتظار داشته باشیم وقتی شرایط به خوبی پیش نمیرود، مریضی پیش می‌آید، برای عزیزمان اتفاقی می‌افتد و مواردی مثل این توان شروع فعالیت را داشته باشیم. در این حال ما دچار چالش هستیم و نباید بگوییم من بی انگیزه هستم، من حال ندارم و عزت نفس خودمان را خدشه دار کنیم.
از طرفی فردی که درک درستی از شرایط ندارد نمیتواند از نظر روحی خود را مجاب به انتخاب عمل درست و فعالیت کند.
فردی را در نظر بگیرید که درک درستی از بیماری چاقی ندارد و فکر میکند که همین وزن مناسب اوست و با خود میگوید همین است دیگر چه کار میشه کرد؟ در این حالت که درک درستی از شرایط ندارد و نمیداند که ممکن است حتی جان خود را از دست بدهد یا استخوان‌هایش دچار مشکل شود، انگیزه کافی برای ورزش کردن و رفتن به باشگاه ندارد.
4. انتخاب
متاسفانه تقریبا در هیچ منبعی اشاره به انتخاب در تعریف انگیزه چیست، نشده است. اما باید بدانیم که انگیزه از جنس انتخاب است نه چیز دیگر.
یک لحظه فکر کنیم، چه میشود که ما به جای صبح زود (مثلا ساعت 5 صبح) از خواب بلند شدن، دویدن، مطالعه و حتی کار نکردن و بی حس بودن، تا نزدیک ظهر میخوابیم، تقریبا هیچ کتابی نمیخوانیم، مدام کارهای مهم خود را پشت گوش می‌اندازیم، اهمالکاری میکنیم، به جای یادگیری و آموزش بازاریابی ، آموزش فروش و آموزش تبلیغات مدام از وضع بد اقتصادی گلایه میکنیم و میکوییم بهتر است به جای کارآفرینی بروم کارمند شوم؟
درست است “انتخاب میکنیم”. انگیزه از جنس انتخاب است. ما انتخاب میکنیم از کوه مشکلات بالا برویم تا به قله خوشبختی و موفقیت برسیم یا انتخاب میکنیم که به دلیل مشکلات ریز و درشت زندگی و با هر چالشی جا بزنیم و آن را بکنیم علامت بدبختی و هر کسی از ما پرسید که چرا تلاش نمیکنی بگوییم، مگر میشود انگیزه داشت وقتی این مشکل وجود دارد؟
اما اگر دلایل عدم فعالیت خود را بررسی کنیم، مثلا برویم خوب نگاه کنیم میبینیم که اگر خانواده، پدر و مادر ما و اطرافیانمان اشخاص ایده‌آلی نبوده‌اند، چهره زیاد خوبی نداریم، پدرمان سرمایه دار نبوده و مواردی مثل این، افراد دیگری دقیقا با همین شرایط و حتی بدتر بوده‌اند که موفق شده‌اند به هدف‌هایی مثل هدف‌های ما برسند.
فرد کم سوادی میگفت انگیزه دروغی بیش نیست و اگر تفنگی روی سرتان بگذارند، تلاش میکنید. اما این جمله حتی اگر از نظر تئوری درست باشد چه کمکی میتواند بکند که فردی که ساعت گذاشته ساعت 7 صبح بلند شود و مثلا درس بخواند، شروع به درس خواندن کند؟
هیچی! فقط باعث کاهش هوش هیجانی و ضربه خوردن به عزت نفسش میشود. آن فرد وقتی که ساعتش زنگ میخورد در چند ثانیه انتخاب میکند که بلند شود یا دوباره به خواب برود و ساعت 11 دچار عذاب وجدان شود و بگوید انگیزه ندارم کار کنم!
ما انتخاب میکنیم، که شروع به کار کنیم و این شروع باعث افزایش ااعتماد به نفس ما و ادامه دادن میشود و بعد از دور به نظر می‌آید که چقدر ما شوق و انگیزه داریم. میخواهید راه های افزایش انگیزه را ببینید، فقط کافی است انتخاب کنید!
4. تلاش
چهارمین پارامتر انگیزه از جنس تلاش است. در حقیقت بعد از اینکه انتخاب کردیم که کار درست (با توجه به قدرت استدلال و شرایط موجود) را انجام دهیم، نوبت به تلاش برای اقدام در جهت آن انتخاب است.
بیایید به مثال خودمان باز گردیم. مثلا ما ساعت را بر روی 7 صبح کوک کردیم که بلند شویم برای کنکور درس بخوانیم. ساعت سر وقت زنگ میخورد. در اینجا دو انتخاب داریم، یا ساعت را قطع کنیم و دوباره بخوابیم یا ساعت را قطع کنیم و برویم سراغ مطالعه.
بعد از انتخابی که بر اساس قوه استدلال و شرایط (آزمون کنکور داریم و انتخاب ما برای انتخاب کسب و کار، پزشک بودن است) موجود کردیم، نوبت به تلاش ما در جهت مطالعه میرسد، یعنی در اینجا تلاش کنیم به خواندن کتاب‌ها، تست زدن، شرکت در دوره آموزشی و مواردی مثل این.
حال هر چه قدر انتخاب‌ها و تلاش ما در راستای یک هدف و زمینه مشخص با درک شرایطی که داریم بیشتر باشد، میگوییم ما انگیزه بیشتری در آن زمینه داریم.
باید دقت کنیم که قوه استدلال، هوش و درک ما از شرایط منجر به انتخاب و تلاش ما و در نتیجه انگیزه برای شروع و به پایان رساندن کارها میشود.
همانطور که گفتیم هر چه قدر دانش، هوش و البته استدلال ما بیشتر باشد، بهتر شرایط را درک میکنیم، بهتر اقدام میکنیم، تلاش موثرتری میکنیم و چالش‌ها را راحتر پشت سر میگذاریم و در نتیجه اینطور به نظر میرسد که ما انگیزه بسیار بالایی برای موفق شدن داریم.
سوال‌هایی را در زمینه ایجاد انگیزه مطرح کردیم که مطمئنا نیاز به پاسخگویی تخصصی و علمی دارد، نیاز به یک نگرش ویژه بین رشته‌ای و به دور از سوگیری و غیرت بیجا دارد! ما با هم تکنیک‌هایی را یاد میگیریم که همواره چه برای شروع فعالیت و چه در طول مسیر رسیدن به اهداف خود، بتوانیم انرژی روحی خود را بالا نگه داریم و توان ذهنی برای به اتمام رساندن کارها را در خود پرورش دهیم.
راه های فزایش انگیزه به سبک ب‌م‌م
به قول فیلم مارمولک، به تعداد انسان ها، راه‌های افزایش انگیزه وجود داشته و استراتژی‌ها و تلاش های مختلفی برای افراد مختلف جواب می‌دهد. در این بخش از مقاله بهترین راه های افزایش انگیزه که 14 تا هست، را با هم خیلی سریع بررسی میکنیم:
- اهداف واضح تعیین کنید: اولین راه افزایش انگیزه که همه انسان ها باید به کار ببندند و برای همه جواب است، هدف گذاری صحیح است. اهداف خود را به وضوح تعریف و یادداشت نمایید. این اهداف باید مشخص، قابل اندازه گیری، قابل دستیابی، مرتبط و محدود به زمان باشد (SMART). تعیین اهداف روشن، تمرکز و جهت را فراهم می کند و انگیزه ماندن را آسان تر می کند. همین الان آموزش هدف گذاری را مشاهده نمایید.
- وظایف را به مراحل کوچکتر تقسیم کنید: تقسیم کارهای بزرگ به مراحل کوچکتر و قابل مدیریت تر، به جلوگیری از سرکوب شدن ذوق و شوق و بروز احساسات منفی کمک و حس پیشرفت را در ذهن ما ایجاد و به همین دلیل جزء بهترین راه های افزایش انگیزه به حساب می آید.
- معنی و هدف زندگی خود را بیابید: وظایف، اهداف و حتی زندگی کردن خود را به یک هدف بزرگتر یا ارزش های شخصی یا معنوی مرتبط کنید. درک اهمیت کاری که انجام می دهید می تواند احساسات مثبت درونی را تقویت کند و آن را معنادارتر کند. معنویت علاوه بر مزایای بیشماری که دارد یکی از بهترین راه های افزایش انگیزه نیز هست.
- یک محیط مثبت ایجاد کنید: اطراف خود را با تأثیرات مثبت، افراد حامی و یک فضای فیزیکی الهام بخش احاطه کنید. یک محیط مثبت می تواند به حفظ یا افزایش انگیزه و تقویت احساسات خوب به ما کمک کند.
- به خودتان پاداش دهید: یک سیستم پاداش دهی برای زمان دستیابی به نقاط عطف یا تکمیل وظایف خود ایجاد کنید. به عنوان راهی برای جشن گرفتن و با هدف حفظ و افزایش انگیزه، با چیزی که از آن لذت می برید از خودتان قدردانی نمایید.
- به دنبال الهام باشید: منابع که به شما الهام بخش هستند را پیدا کنید تا قدرت ایمان شما به مسیر و فعالیت هایتان را افزایش دهد. منابع الهام بخش میتواند خواندن کتاب، تماشای ویدیوهای انگیزشی، گوش دادن به پادکست ها یا دنبال کردن افرادی باشد که در زمینه مورد علاقه شما الهام بخش شما هستند و این شاید بهترین راه افزایش انگیزه به خصوص برای افراد احساسی باشد.
- مراقبت از خود را تمرین کنید: مراقبت از سلامت جسمی و روانی برای افزایش انگیزه بسیار مهم است. استراحت کافی داشته باشید، ورزش منظم داشته باشید، غذاهای مغذی بخورید و فعالیت هایی را که به شما انرژی و شادابی می دهند، در اولویت قرار دهید.
- ایجاد یک روال: ایجاد یک روال ثابت می تواند به افزایش شتاب و سرعت در کارها کمک کند و کارها را خودکارتر نشان دهد. زمانی را برای اهداف خود اختصاص دهید و آنها را در اولویت برنامه روزانه خود قرار دهید. مشخص بودن کاری که قرار است انجام دهید خود به خود به افزایش انگیزه شما برای انجام آن کار کمک میکند.
- تجسم موفقیت: از تکنیک های تجسم استفاده کنید تا خود را در حال دستیابی به اهداف خود تصور کنید. تجسم موفقیت می تواند انگیزه را افزایش دهد، ذهنیت مثبتی ایجاد کند و باور به توانایی های شما را تقویت کند.
- به دنبال پاسخگویی باشید: اهداف خود را با دیگران به اشتراک بگذارید یا شریک مسئولیت پذیری پیدا نمایید تا بتواند به شما کمک کند در مسیر خود قرار بگیرید. احساس مسئولیت و حمایت دیگران می تواند برای افراد احساسی یکی از بهترین راه های افزایش انگیزه باشد و به شما کمک کند متعهد بمانید.
- فرصت های یادگیری را در آغوش بگیرید: به وظایف و چالش های سخت با طرز فکر رشد برخورد کنید و به آنها به عنوان فرصت هایی برای یادگیری و توسعه نگاه نمایید. پذیرفتن چالش ها و درس گرفتن از شکست ها می تواند در صورت بروز شکست یا چالش منجر به افزایش انگیزه ما شده و انعطاف پذیری را تقویت کند.
- اولویت بندی و تمرکز: مهمترین وظایف را شناسایی و ابتدا روی آنها تمرکز کنید. اولویت‌بندی حواس‌پرتی‌ها را از بین می‌برد، فشار بیش از حد را کاهش می‌دهد و به شما این امکان را می‌دهد که انرژی خود را به آنچه واقعاً مهم است اختصاص دهید و در صورتی که به همه کارهایتان نرسیدید منجر به افزایش انگیزه شما میشود.
- ردیابی پیشرفت: با استفاده از ابزارهایی مانند لیست کارهای انجام شده، مجلات، یا ردیاب های پیشرفت، پیشرفت خود را پیگیری کنید. دیدن شواهد ملموس از دستاوردهای شما می تواند حس موفقیت را در ذهن ما پرورش داده و به مقدار زیادی برای ادامه مسیر باعث افزایش انگیزه شود.
- مثبت و پایدار بمانید: ذهنیت مثبت را در خود پرورش داده و حتی در هنگام مواجهه با چالش ها پایدار بمانید. باور به خود، حفظ دیدگاه مثبت و پشتکار در برابر مشکلات عوامل کلیدی در حفظ و افزایش انگیزه هستند.
به یاد داشته باشید که انگیزه می تواند نوسان داشته باشد و پیدا کردن آنچه برای شما بهتر است و بیشترین کمک را به افزایش انگیزه شما میکند، ضروری است. استراتژی های مختلف را آزمایش کنید و آنها را با شرایط و ترجیحات منحصر به فرد خود تطبیق دهید.
مقاله ها و آموزش های زیر میتواند به شما در مسیر موفقیت در کسب و کار کمک نماید:
- بهترین شغل برای خانم ها
- بهترین شغل برای افراد درونگرا
- کسب درآمد از یوتیوب
- کسب درآمد از تدریس
- کسب درآمد دلاری
- کسب درآمد از گوشی