بوم مدل کسب و کار چیست؟ چطور یک بوم مدل کسب و کار برای خود بسازیم؟ چرا قبل از ورود به بازار و عرضه محصول یا خدمات، باید برای خودمان بوم مدل کسب و کار بسازیم؟ چطور میتوانیم در کمتر از 7 دقیقه یک Business Model Canvas در سطح جهانی طراحی کرده و از آن بهره مند شویم؟
شاید شما حتی شغل نداشته باشید و مثل خیلی از افراد دیگر دانشجوی رشته مدیریت یا mba هستید و به عنوان تحقیق یا تمرین دانشگاه به این مقاله رسیده‌اید، یا شاید همین الان هم یک کارآفرین باشید، و درآمد شما از کارآفرینی باشد، شاید هم به دنبال آموزش ساخت استارت آپ خود هستید یا هزاران مدل از این شایدها، در هر صورت دلیلش مهم نیست!
شما اینجا هستید و قرار است با هم یکی از مهمترین آموزش‌هایی که هم در حوزه آموزش کارآفرینی و هم در حوزه افزایش درآمد یا آموزش بازاریابی و آموزش فروش مهم است، بپردازیم و این چیزی نیست جز بوم مدل کسب و کار!
آموزش ساخت بوم مدل کسب و کار به نوعی زیر مجموعه آموزش هدف گذاری برای کسب و کار و برنامه ریزی است، به همین منظور به شما توصیه میکنیم همین الان آموزش برنامه ریزی و البته آموزش مدیریت زمان را مشاهده نمایید تا بهتر و سریعتر بتوانید این آموزش را به کار برده و به نتیجه مطلوب خود برسید.
بوم مدل کسب و کار چیست؟
هر کدوم از ما که به نوعی میخواهیم بیزینس خودمان را داشته باشیم یا رشته دانشگاهی ما یکی از گرایش‌های رشته مدیریت بوده احتمالا یک بار هم که شده اسم بوم مدل کسب و کار را شنیده یا خودمان آن را به کار برده‌ایم، اما چیزی که اهمیت دارد معنا یا از آن مهم تر هدف ایجاد آن است؟
خب بیایید از تعریف شروع کنیم و ببینیم وقتی صحبت از Business Model Canvas میکنیم، دقیقا منظورمان چیست:
بوم مدل کسب و کار در حقیقت یک جدول 9 قسمتی است که ما بر اساس شرایط خود، بازار، و رقبا و با هدف افزایش اعتماد به نفس، افزایش انگیزه و البته درک درست و دقیق جایگاه خود در بازار آن را تکمیل میکنیم.
تعریف ما شامل بخش است که به ترتیب به بررسی آنها میپردازیم:
- جدول: بوم مدل کسب و کار در حقیقت یک جدول 9 بخشی است که در ادامه این آموزش به بررسی تک تک هر یک از این بخش‌ها میپردازیم. دقت کنید که مهم تکمیل این جدول است و گرنه اکثریت افراد و مدیران مجموعه‌ها که به قالب این جدول دسترسی دارند.
- تکمیل بر اساس 3 چیز: خیلی اهمیت دارد که در هنگام تکمیل جدول بوم مدل کسب و کار خیالبافی نکنیم و با درک درست از شرایط خود، بازار (شامل تامین کننده‌ها، مشتریان، شرکت‌های پخش و…) و رقبا (چه رقبای مستقیم و چه رقبا غیر مستقیم که بعدا بیشتر در موردش صحبت میکنیم)، اقدام به تکمیل آن نماییم. پس به 3 مورد خود، بازار و رقبا دقت نمایید!
- هدف: زمانی که ما بوم مدل کسب و کار را تکمیل میکنیم دلمان قرص میشود که اطلاع کلی نسبت به کاری که میخواهیم انجام بدهیم داریم و تقریبا مسیر برای ما روشن میشود. در صورتی که اگر شرایط بازار، رقبا، مشتریان و… را به صورت مکتوب در نیاوریم، مدام این چالش ذهنی به سراغمان می‌آید، که نکنه نشود، نکند رقبای من فلان حرکت را بزنند، ای وای این رقیب را در نظر نگرفته بودم و موارد اینچنینی.
پس اگر میخواهید با خیال راحت وارد بازار شوید و استرس این را نداشته باشید که ای بابا چرا این چیز به این بدیهی را در نظر نگرفتم و یا چرا از این فرصت مشخص استفاده نکردم یا موارد اینچنی تا آخر همراه ما بمانید تا با هم آموزش ساخت بوم مدل کسب و کار را مرور کنیم.
یک فرصت ویژه
نمیخوای یاد بگیری چند تومن، کجا، چه تبلیغی بری که مشتری زیادِ دست به نقد، جذب کنی؟
دوره زیر بازاریابیت را متحول میکنه! بررسیش که ضرر نداره، همین الان بررسیش کن:
بوم مدل کسب و کار به چه دردی میخورد؟
اگر سری به گوگل بزنیم و سرچ کنیم بوم مدل کسب و کار، سایت‌های زیادی (+) را پیدا میکنیم که در مدح و ستایش آن از هیچ جمله یا عبارتی چشم پوشی نکرده‌اند و به نوعی میخواهند القا کنند که اگر ما یکی برای خودمان طراحی کنیم، دیگر ورشکستگی یا هدر رفت منابع به سراغ ما نمی‌آید، جهان برای ما گل و بلبل شده و قطعا درآمد و موفقیت ما تضمین است، انگار که دارند به ما آموزش قانون جذب میدهند!
عبارت بالا را گفتیم که بگوییم نه از این خبرها نیست! ما در علم مدیریت فقط میتوانیم کارهای کوچک و بزرگی که از دستمان بر می‌آید را انجام دهیم تا در نهایت احتمال موفقیت خود را افزایش و احتمال شکست را کاهش دهیم. حال چطور میتوانیم انتظار داشته باشیم با کمتر از یک ساعت وقت گذاشتن برای تکمیل و ساخت بوم کسب و کار همه چیز طبق خواسته ما پیش برود؟
آیا منظورمان این است که تکمیل و ساخت بوم مدل کسب و کار کاری غلط، بیهوده و وقت تلف کردن است؟ قطعا خیر. فقط منظظورمان این است که دقیقا بدانیم و آگاه باشیم که دلمان فقط نباید به آن خوش باشد، بلکه باید با تلاش و کوشش مدام برای بهبود و توسعه تلاش کنیم و به صورت سه ماهه، شش ماهه یا حداکثر سالانه آن را به روز نماییم.
و البته باید دقت کنید که برای جذب سرمایه گذار و یا اینکه بتوانیم مسیر کسب و کار خود را به درستی مشخص کنیم بوم مدل کسب و کار کافی نیست و باید یک بیزینس پلن حرفه‌ای برای خود یا مشتریانمان (اگر بازاریاب یا مشاور هستیم) طراحی کنیم.
آموزش ساخت بوم مدل کسب و کار در 7 دقیقه با مثال
در محیط کسب و کار پویا و رقابتی امروزی، داشتن یک مدل کسب و کار مشخص و معین برای موفقیت بسیار مهم است. بوم مدل کسب و کار (BMC) یک ابزار استراتژیک است که کارآفرینان و سازمان ها را قادر می سازد تا مدل های کسب و کار خود را به طور موثر توسعه و تجزیه و تحلیل کنند.
در این بخش از آموزش، راهنمای گام به گام نحوه ساخت بوم مدل کسب و کار را به همراه مثال های واقعی برای نشان دادن کاربرد عملی آن بررسی خواهیم کرد:
1. درک بوم مدل کسب و کار
بوم مدل کسب و کار، که توسط الکساندر استروالدر (+) و ایو پیگنور ساخته و عرضه شده، اکنون در بین صاحبان کسب و کار بسیار رایج شده است. این ابزار مدیریتی، یک چارچوب بصری است که به کارآفرینان کمک می کند تا مدل های کسب و کار خود را به شکلی ساختاریافته و مختصر ترسیم و توصیف کنند.
بوم مدل کسب و کار شامل نه بلوک یا بخش ساختمانی کلیدی است که تمام جنبه های ضروری یک کسب و کار را پوشش می دهد. این نه بلوک عبارتند از:
- قسمت مشتریان
- گزاره ارزش
- کانال ها
- ارتباط با مشتری
- جریان های درآمد
- منابع مهم
- فعالیت های کلیدی
- مشارکت های کلیدی
- ساختار هزینه
2. راهنمای گام به گام ساخت بوم مدل کسب و کار
در ادامه به صورت قدم به قدم با هم یاد میگیریم که چطور یک بیزینس مدل کَنوَس برای خودمان و کسب و کارمان طراحی کنیم:
1. مرحله 1: مشتری خود را شناسایی کنید
با درک مشتریان هدف خود و تقسیم بندی آنها بر اساس ویژگی ها، نیازها و ترجیحات منحصر به فرد آنها شروع کنید. به عنوان مثال، شرکتی که محصولات تناسب اندام را ارائه می دهد، ممکن است مشتریانی از گروه های مختلف مانند افراد آگاه به سلامت، ورزشکاران و علاقه مندان به تناسب اندام داشته باشد.
مرحله 2: ارزش پیشنهادی خود را تعریف کنید
در گام دوم ساخت بوم مدل کسب و کار، ارزش منحصر به فردی را که به هر بخش از مشتریان خود قرار است ارائه دهید را تعیین کنید. این گام می تواند یک ویژگی محصول، خدمات یا راه حلی باشد که به نقاط درد آنها می پردازد یا خواسته های آنها را برآورده می کند.
به عنوان مثال، ارزش پیشنهادی شرکت محصولات تناسب اندام می تواند ارائه تجهیزات تناسب اندام با کیفیت بالا و بادوام باشد که به مشتریان کمک می کند تا به اهداف تناسب اندام خود با امنیت بالا دست یابند.
مرحله 3: کانال های خود را انتخاب کنید
برای تکمیل مرحله سوم بوم مدل کسب و کار، کانال های بازاریابی مختلفی را در نظر بگیرید که از طریق آنها دسترسی به مشتریانتان امکان پذیر است و میتوانید با آنها تعامل موثر و پولساز داشته باشید. این کانال ها می توانند فیزیکی (به عنوان مثال، فروشگاه های خرده فروشی) یا دیجیتال (به عنوان مثال، پلت فرم های تجارت الکترونیک، رسانه های اجتماعی) باشند.
شرکت محصولات تناسب اندام ممکن است از ترکیبی از کانال های فروش آنلاین، فروشگاه های لباس ورزشی فروشی، فروشگاه ها و داروخانه های فروش مکمل و مشارکت با مربیان تناسب اندام یا سالن های بدنسازی استفاده کند.
مرحله 4: ایجاد روابط با مشتری
بخش چهارم ساخت و طراحی بوم مدل کسب و کار در مورد نوع روابطی است که می خواهید با مشتریان خود ایجاد کنید. این مرحله بسته به کسب و کار و شرایط شما می تواند از کمک شخصی به مشتری گرفته تا سلف سرویس، پشتیبانی خودکار یا ایجاد جامعه را شامل شود.
در مورد شرکت محصولات تناسب اندام، آنها ممکن است پشتیبانی پس از فروش، آموزش های آنلاین و یک پلت فرم اجتماعی را ارائه دهند که در آن مشتریان می توانند میزان پیشرفت تناسب اندام خود را با دیگر مشتریان به اشتراک بگذارند.
برای رشد و توسعه کسب و کار خود آموزش ها و مقاله های زیر را از دست ندهید:
- آموزش فروش تلفنی
- آموزش دیجیتال مارکتینگ
- آموزش ایمیل مارکتینگ
- آموزش بازاریابی محتوا
- آموزش فروش حضوری
- بهترین کتاب های بازاریابی
مرحله 5: تعیین جریان های درآمد
منابع مختلف درآمد کسب و کار خود را شناسایی کنید. این مرحله از طراحی بوم مدل کسب و کار می تواند شامل فروش محصول، هزینه اشتراک، صدور مجوز، تبلیغات یا هر استراتژی دیگری برای کسب درآمد باشد.
شرکت محصولات تناسب اندام ممکن است از طریق فروش مستقیم تجهیزات و لوازم تناسب اندام و همچنین برنامه های آموزشی آنلاین مبتنی بر اشتراک درآمد کسب کند.
مرحله 6: منابع کلیدی را شناسایی کنید
این قسمت یکی از مهمترین بخش های طراحی بوم مدل کسب و کار است که معمولا به آن بی توجهی میشود! شما باید منابع مهمی که کسب و کارتان برای ارائه ارزش به مشتریان نیاز دارد فهرست کنید. این مرحله شامل دارایی های فیزیکی، مالکیت معنوی، منابع انسانی، فناوری و غیره است.
به عنوان مثال، شرکت محصولات تناسب اندام ممکن است به امکانات تولیدی، یک تیم تحقیق و توسعه قوی، مربیان ماهر و یک پلت فرم تجارت الکترونیک قوی نیاز داشته باشد.
مرحله 7: فعالیت های کلیدی را مشخص کنید
فعالیت های کلیدی که کسب و کار شما باید برای ایجاد، ارائه و حفظ ارزش پیشنهادی خود انجام دهد، شناسایی کنید و در بوم مدل کسب و کار خود آن را یادداشت نمایید. این مرحله می تواند شامل فعالیت هایی مانند توسعه محصول، بازاریابی، توزیع و پشتیبانی مشتری باشد.
شرکت محصولات تناسب اندام ممکن است بر طراحی و نمونه سازی تجهیزات جدید تناسب اندام، کمپین های بازاریابی، مدیریت زنجیره تامین و خدمات مشتری تمرکز کند.
شاید کلیدی ترین فعالیت در زمان ساخت بوم مدل کسب و کار همین تبلیغات باشد، پس همین الان آموزش های زیر را بررسی و بسته به شرایط خود آن ها را به کار ببندید:
- آموزش تبلیغات
- آموزش تبلیغ نویسی
- آموزش تبلیغات در اینستاگرام
- آموزش تبلیغات کلیکی
- آموزش تبلیغات ریتارگتینگ
مرحله 8: ایجاد شراکت های کلیدی
در این گام باید شرکای استراتژیک و تاثیرگذار را تعیین کنید و بگردید دنبال کسب و کارهایی که میتوانند به رشد و توسعه کسب و کار شما کمک کند تا در هزینه های شما صرفه جویی شود و بتوانید سریعتر به پیشرفت مدنظر خود برسید. این مشارکت ها می تواند با تامین کنندگان، تولید کنندگان، توزیع کنندگان یا کسب و کارهای مکمل باشد.
به عنوان مثال، شرکت محصولات تناسب اندام ممکن است با اینفلوئنسرهای تناسب اندام شریک شود یا برای فعالیت های تبلیغاتی با باشگاه های ورزشی همکاری کند.
مرحله 9: ساختار هزینه را تجزیه و تحلیل کنید
باید برای کاربردی بودن ساخت و طراحی بوم مدل کسب و کار، هزینه های مرتبط با راه اندازی کسب و کار خود را درک کنید. ساختار هزینه ها شامل هر دو بخش هزینه های ثابت و متغیر مانند هزینه های تولید، هزینه های بازاریابی، حقوق کارکنان، اجاره، و آب و برق می شود.
شرکت محصولات تناسب اندام باید هزینه های مربوط به تولید، تدارکات، کمپین های بازاریابی و نگهداری پلتفرم های آنلاین را در نظر بگیرد.
3. مثال های واقعی از بوم های مدل کسب و کار
در ادامه برای درک بهتر نحوه صحیح طراحی بوم مدل کسب و کار، دو مثال از دنیای واقعی را با هم بررسی میکنیم:
مثال 1: Airbnb
- بخش های مشتری: مسافران، میزبانان
- ارزش پیشنهادی: اقامتگاه های مقرون به صرفه و منحصر به فرد در سراسر جهان
- کانال ها: وب سایت، برنامه موبایل، وب سایت های شرکای تجاری
- ارتباط با مشتری: سلف سرویس، پشتیبانی میزبان
- جریان‌های درآمد: کمیسیون رزروها
- منابع کلیدی: پلت فرم فناوری، لیست های میزبانی شده
- فعالیت های کلیدی: توسعه پلت فرم، بازاریابی، پشتیبانی از مشتری
- مشارکت های کلیدی: صاحبان املاک، سازمان های گردشگری
- ساختار هزینه: هزینه های بازاریابی، زیرساخت فناوری
مثال 2: Spotify
- بخش های مشتری: علاقه مندان به موسیقی
- ارزش پیشنهادی: دسترسی به کتابخانه وسیعی از موسیقی، لیست های پخش شخصی
- کانال ها: برنامه موبایل، پخش کننده وب، مشارکت
- روابط با مشتری: سلف سرویس، لیست پخش انتخاب شده، ویژگی های اجتماعی
- جریان های درآمد: هزینه های اشتراک، تبلیغات
- منابع کلیدی: مجوزهای موسیقی، فناوری پخش موسیقی
- فعالیت‌های کلیدی: مدیریت موسیقی، نگهداری پلتفرم، صدور مجوز محتوا
- مشارکت های کلیدی: شرکت های ضبط، هنرمندان، برندها
- ساختار هزینه: پرداخت های حق امتیاز، زیرساخت فناوری
بوم مدل کسب‌وکار یک نمایش جامع و بصری از یک مدل کسب‌وکار را ارائه داده و کارآفرینان را قادر می‌سازد تا استراتژی‌های خود را به طور مؤثر درک کنند، ارتباط برقرار کنند و اصلاح کنند. با پیروی از راهنمای گام به گام و تجزیه و تحلیل نمونه های واقعی، می توانید یک بوم مدل کسب و کار جامع و کاربردی برای سرمایه گذاری خود ایجاد کنید.
به یاد داشته باشید که بوم مدل کسب و کار یک ابزار پویا است و باید به طور مداوم مورد بازبینی و تطبیق قرار گیرد تا نیازها و چالش های در حال رشد کسب و کار شما را منعکس و ارضا نماید.
برای راه اندازی کسب و کار مقاله های زیر میتواند به شما کمک نماید:
- آموزش کسب درآمد
- بهترین شغل برای خانم ها
- بهترین شغل برای افراد درونگرا
- کسب درآمد از یوتیوب
- کسب درآمد از تدریس
- کسب درآمد دلاری
- کسب درآمد از گوشی