عزت نفس چیست؟ بهترین راه های افزایش عزت نفس چیست؟ بهترین تمرین تقویت و بهبود عزت نفس چیست؟ آیا میتوان با یادگیری و بهبود سبک زندگی آن را بهبود داد؟ آیا این یک خصلت و ویژگی ژنتیکی و ذاتی غیر قابل افزایش و ترمیم است یا اکتسابی بوده و میتوان با آموزش افزایش عزت نفس آن را بهبود داد؟
بگذارید خیالمان را یک بار برای همیشه راحت کنیم! هیچ چیز تاکید میکنم هیچ چیز در جهان به اندازه میزان عزت نفس، در حال خوش و احساس خوشبختی ما اثر گذار نیست. اگر نمیتوانیم کار کنیم و احساس میکنیم اعتماد به نفس پایینی داریم یا انگیزه کافی برای ایجاد رابطه، تلاش برای بهترین شغل مد نظر خود و یا کارآفرینی و راه‌اندازی استارت آپ نداریم و یا حتی با این که علاوه بر کار اصلی، شغل خانگی یا شغل دوم ما، کسب درآمد با گوشی است و مدام در حال موفقیت مالی و افزایش درآمد هستیم ولی یک احساس لعنتی در ما وجود دارد و آن چیزی نیست جز عزت نفس!
در این آموزش فوق‌العاده از ب‌م‌م قصد داریم تا جایی که امکان دارد به بررسی عزت نفس چیست بپردازیم و سپس سعی کنیم با کمک از تمامی منابع موجود و تجربیات شخصیمان بهترین راه های افزایش عزت نفس را با هم مرور کنیم. فقط کافی است که تا آخر این آموزش در کنار ما باشید. دوستانه بگویم این آموزش را از دست نده!
عزت نفس، بزرگترین دغدغه پنهان همه ما!
همانطوری که در مقدمه گفتیم اگر به دنبال تمام چالش‌های بشری و مسیر خوشبختی انسان باشیم، تمام راه‌ها و سر نخ‌ها به یک چیز ما را میرساند و آن چیزی نیست جز عزت نفس. یک لحظه به عبارت‌های زیر فکر کنیم:
- با این که نون پنیر میخوره ولی دلش شاده، چطور ممکن است منی که از نظر مالی از او این همه بهترم ولی بهم خوش نمیگذره.
- چرا در جمع احساس میکنم تنها هستم با این که کلی آدم دور و بر من هستند.
- چرا تا یک نفر نقدی از من میکند سریع از کوره در میروم و نمیتوانم کنترل خشم داشته باشم.
- چرا یکی یکی بهترین موقعیت‌های خوب زندگیم را از دست میدهم؟
- چرا مدام فکر میکنم دیگران چشمم میزنند و یا بهم حسودی میکنند و برایم دعا مینویسند؟
- چرا نمیتوانم از زندگی لذت ببرم؟
- چرا هر چیزی که میخرم بعد از مدتی برایم تکراری میشود و فکر میکنم هیچ خوشحالی وجود ندارد؟
- چرا اگر کسی به من خوبی کند، فکر میکنم برایم کیسه دوخته است؟
- چرا وقتی در دوره آموزشی شرکت میکنم، مدام دنبال فرصت هستم که بگویم این هم به درد نخورد و از دوره برای بهبود زندگیم استفاده نمیکنم؟
از این سوال‌ها میتوان هزاران مورد پیدا کرد، ریشه فقر، احساس بد، بی‌انگیزگی، بی احساسی در روابط، احساس تنهایی و هر آنچه که فکرش را بکنیم و مانع خوشبختی ما میشود عزت نفس است. کافی است راه های افزایش عزت نفس را یاد بگیریم و سپس با تمرین و تکرار هر روز کمی آن را بهبود دهیم تا از نتیجه شگفت زده شویم!
” عزت نفس چیست ” یکی از مهمترین و عمیق ترین آموزش‌های ب‌م‌م در راستای موفقیت و خوشبختی است. در این آموزش از نظریات مختلف روانشناسی مثل تحلیل رفتار متقابل، نظریه انتخاب ویلیام گلسر، روانشناسی مثبت و موارد دیگر استفاده شده است تا در نهایت بتوانیم در کنار هم اولا با بررسی برترین منابع آن را بشناسیم و دوما چطور با بهبود آن، عمیقا به احساس رضایت درونی برسیم.
شاید با خودمان بگوییم تعاریف مسخره و وقت تلف کن هستند و مثلا اینکه بدانیم عزت نفس چیست به چه درد ما میخورد؟ بهتر این است که سریعا چند راهکار گفته شود و ما با انجام راه های افزایش آن به موفقیت و خوشبختی بیشتری برسیم.
این یک اشتباه شناختی برای ما است. تصور کنید که شما ندانید سرما خوردگی چیست و چه علایمی دارد، آیا میتوانید برای درمان و بهبود آن اقدام کنید؟ قطعا نه! تا وقتی که ندانیم self-esteem چیست، کمبود آن چه علایمی دارد، بهترین و دقیقترین آزمون تعیین عزت نفس چیست ( که وضعیت خود را بدانیم ) و چه تفاوتی با اعتماد به نفس دارد و مواردی مثل این، خب قطعا نمیتوانیم با تمرین آن را ارتقا ببخشیم.
پس برای گرفتن بهترین نتیجه باید به صورت اصولی و طبق همین نقشه راهی که با بررسی برترین منابع و دوره‌های آموزشی جهانی برای بهبود و افزایش عزت نفس قدم به قدم با ما همراه شوید تا در نهایت بتوانیم زندگی بهتری برای خود بسازیم و از نتایج این آموزش شگفت‌زده شوید.
دقت کنیم که برای بهبود عزت نفس باید بتوانیم هیجانات خود را کنترل کنیم پس همین الان آموزش هوش هیجانی را مشاهده کنید تا با مدیریت زمان، هر چه سریعتر بتوانید از این آموزش نتیجه بهتری کسب نمایید.
عزت نفس چیست؟
علی رغم اینکه یکی از بزرگترین و اساسی‌ترین ارکان خوشبختی و سلامت روحی – روانی هر انسانی عزت نفس است، اما متاسفانه هنوز هم میتوان گفت یک منبع تخصصی ک به صورت عمیق به این موضوع حساس پرداخته باشد وجود ندارد.
در اکثر مناع ددو تعریف برای عزت نفس چیست بیشتر به چشم میخورد:
- احساس رضایت درونی: منظور این است که خودمان از خودمان راضی باشیم و خود را تمام نواقص، کمبودها، ویژگی‌ها و شرایط بپذیریم. به زبان ساده منظور این تعریف آن است که خودمان را نکوبیم، خود خوری نکنیم و در شرایط مختلف حتی اگر کم کاری یا کمبودی داشتیم باز هم خودمان را دوست داته باشیم.
- من خوب هستم، شما هم خوب هستید: این تعریف ابتدا در کتاب وضعیت آخر ( I’m OK, You’re OK ) برای سلامت روحی عنوان شده و سپس دکتر هلاکویی در مجموعه آموزشی حرمت نفس به آن پرداخت. همانطور که از عنوان پیداست عزت نفس در این تعریف به معنی آن است که تحت هر شرایطی در ذهنمان مفهوم انسان را خوب بدانیم و رفتار و اعمال خود و دیگران از ذات انسان جدا کرده و اگر هم نقدی هست به سرشت انسانی نیست چرا که همه انسان‌ها تحت هر شرایطی سعی میکنند بهترین کار خود را انجام دهند.
شاید اگر کتاب‌های زرد ( کتابی که مبنای روانشناسی و پژوهشی ندارد ) و مدرسان کتابی ( مدرسانی که دانششان فقط در حد کتاب‌هایی است که میخوانند و خود تحلیل یا ترکیبی بر روی منابع ندارند ) را زیر و رو کنیم به تعاریف دیگری برای عزت نفس چیست برسیم که نه کاربردی است و نه ارزش بررسی دارد.
همچنین بهتر است به این موضوع بپردازیم که حرمت به معنی آبرو و ارج است ( منبع ) و در نتیجه عبارت حرمت نفس در بهترین حالت میشود ارج نهادن سرشت خود بوده و چیزی که ما به دنبال آن برای خوشبخت شدن هستیم یعنی عزت نفس هم به معنی ارج نهادن سرشت است. پس همانطوری که میبینید حرمت یا عزت هر دو به یک مفهوم اشاره دارد و استفاده از حرمت فقط یک نوع بازاریابی و تبلیغات با هدف متفاوت بودن است.
تعریف عزت نفس ب‌م‌م
با توجه به اینکه این تعاریف مراجع مختلف به نظر ناکامل و ناکافی هستند و نمیتوانیم بر اساس این تعاریف برای بهبود و موفقیت بیشتر اقدام کرد، ما در ب م م با روش تدریس ویژه خود تعریف مخصوصی را برای عزت نفس داریم که به صورت زیر است:
عزت ننفس به معنای شناخت، پذیرش، درک و رضایت از خود، شرایط و اطرافیان است.
دقت کنید که تعریف ما 7 بخش دارد که باید هر کدام را به صورت دقیق بررسی نماییم:
1. شناخت
در گام اول عزت نفس ما باید نسبت به خودمان، شرایط و اطرافیان شناخت کافی پیدا کنیم. یعنی بدانیم که مثلا ما در درس ریاضی آنچنان که در درس شیمی خوب هستم، قوی نیستیم. باید بدانیم که ما اضافه وزن داریم. باید بدانیم که تورم در ایران و سایر نقاط جهان بیش از سود بانکی است. باید بدانیم که پدر ما مثلا فرد درونگرا است و مواردی مثل این.
2. پذیرش
بخش دوم عزت نفس پذیرش است. اینکه بپذیریم هر کدام از ما در یکسری چیزها خوب هستیم در یک سری چیزها کمتر خوب هستیم یا اصلا حتی خوب نیستیم. بپذیریم که پدر ما معصوم یا عقل کل نیست، بپذیریم که شرایط آب و هوایی، اقتصاد کلان کشور و کلا شرایط در حال حاضر این است.
تذکر: پذیرش به معنای عدم اقدام برای تغییر و یا بهبود نیست و باید فقط در حال حاضر چیزی که هست و وجود دارد را بپذیریم.
3. درک
بخش بزرگی از عزت نفس به این بر میگردد به درک شخصِ خودمان، خانواده، دوستان، افراد غریبه و چه حتی شرایطی که وجود دارد. درک کنیم که ذهنمان همیشه بهترین عکس العمل خود را دارد، پس اگر در جمع کسی چیز ناراحت کننده‌ای گفت و ما جواب درخوری به او ندادیم، خودمان راسرزنش نکنیم. اگر فکر میکنیم پدر ما در کودکی در حق ما کوتاهی کرده است پدرمان را ملامت نکنیم و سعی کنیم در جای یک وکیل برای پدرمان، رفتاری که پدرمان داشته است را در کنیم.
همچنین در مورد شرایط درک کنیم که خدا، جهان و شرایط فقط برای خوشبختی و موفقیت ما آفریده نشده‌اند. ما مرکز و یا مقصد جهان نیستیم، بلکه ماهم جزئی از جهان هستیم که نه موفقیت و نه حال بد ما به طور کلی برای جهان یا شرایط چندان مهم نیست.
4. رضایت
منظور از رضایت در تعریف عزت نفس این نیست که سرخوش ( که در روانشناسی به شیدایی معروف است ) باشیم بلکه بعد از شناخت، پذیرش و درک نقاط مثبت و منفی خود، اطافیان و شرایط به این نتیجه برسیم که علی رغم ضعف‌ها، نقاط مثبتی وجود دارد و میتوان در راستای بهبود شرایط هدف گذاری و اقدام کرد.
دقت کنید، همین که ما نسبت به بهبود امید داشته باشیم و بتوانبم برای خود اهدافی را تعیین کنیم، رضایت به صورت ناخودآگان شکل میگیرد و البته در ادامه بیشتر در این مورد صحبت میکنیم.
5. خودمان
منظور از خودمان در تعریف عزت نفس چیست، ویژگی‌های ظاهری، توانایی‌ها و ناتوانایی‌های ذاتی، دانش، رفتار، احساس و در نهایت تفکراتمان است. یعنی ما باید تک تک پارامترهای موجودیت خودمان را بشناسیم، خودمان را با روی باز پذیریم، درک کنیم و با تمام کمبودها و ویژگی‌های مثبت خود را دوست داشته باشیم.
6. اطرافیان
مهمترین و تاثیرگذارترین افراد در احساس رضایت درونی و عزت نفس ما، پدر و مادر ( فرد یا افرادی که در خردسالی و کودکی پرورش داده ) هستند. زمانی که ما بتوانیم آنها را به خوبی بشناسیم و همچنین آنها را به عنوان یک انسان با ویژگی‌های مثبت و منفی بپذیریم و درک کنیم، از زنجیر لعنتی احساس منفی درونی رها میشویم.
البته همواره افراد دیگر ( به خصوص همسر ) هم به اندازه خود در میزان احساس رضایت ما از زندگی تاثیر گذار است، اما تحقیقات متنوع روانشناسی و شخصیت شناسی نشان داده است که اگر چالش‌ها با پدر و مادر تا جای خوبی حل شود، از نظر روابط و سایر زمینه‌ها میتوانیم با افراد دیگر تعامل خوبی داشته باشیم.
7. شرایط
یکی از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر عزت نفس، دیدگاه ما نسبت به شرایط است. احتمالا اگر فردی در ذهنش این طور باشد که مرکز جهان است و خدا، کشور، شرایط آب و هوایی و بقیه شرایط باید در خدمت بهبود زندگی و خوشبخی او اقدام کنند، سر خورده شده و فکر میکند یا نظمی وجود ندارد، یا فراموش شده است و یا دشمنی با شخص او وجود دارد.
حقیقت این است که خدا خدایی میکند، جهان به کار خود با قواعد و قوانین پیش میرود و جامعه هم برای اکثر افراد یکسان است. اگر هم ما شرایط ویژه‌ای داریم مثل اینکه در شهری که دوستش نداریم به دنیا آمده‌ایم و غیره همانطور که گفتیم باید اول به چالش خود شناخت پیدا کنیم، بعد بپذیریم که این چالش برای ما وجود دارد. درک کنیم که کاری از دست ما ساخته نبوده و حالا با هدف‌گذاری و تلاش در راستای بهبود شرایط برای خود احساس رضایت درونی را به ارمغان بیاوریم.
بهترین راه های افزایش عزت نفس
حالا که با کلیت و تعریف عزت نفس چیست آشنا شدیم و 7 پارامتر اساسی آن را شناختیم و احتمالا مطمئن شدیم که عزت نفس نقشی حیاتی در بهزیستی و موفقیت کلی ما دارد و بر نحوه درک ما از خود، تعامل با دیگران و برخورد با چالش ها اثرگذار است نوبت به این پرسش میرسد که بهترین راه های افزایش عزت نفس چیست؟
خوشبختانه عزت نفس یک پدیده و احساس ثابت یا حتی تقریبا ثابت مثل قد، رنگ پوست و… نیست و ما می توانیم با تکنیک هایی که در ادامه با هم مرور میکنیم آن را پرورش داده و بهبود ببخشیم.
در ادامه این آموزش، مجموعه جامعی از راهکارها و تکنیک های افزایش عزت نفس را بررسی خواهیم کرد که می‌تواند به ما کمک کند احساس رضایت درونی خود را تقویت کرده و تصویر مثبت تری از خود، در ذهنمان ایجاد کنیم. اگر این 9 + 1 تکنیک افزایش عزت نفس را به کار ببندیم و هر روز این تکنیک ها مرور کنیم مطمئنا بعد از 21 روز از نتیجه به دست آمده شگفت زده خواهیم شد!
1. شفقت به خود
شفقت به خود یک از بهترین راه های افزایش عزت نفس بوده که شامل رفتار مهربانانه، درک و پذیرش با خود است. با اعتراف به عیوب و اشتباهات خود بدون قضاوت شدید خود، شفقت به خود را تمرین کنمایید.
با همان مهربانی و حمایتی که نسبت به یک کودک، پدر و مادر یا حتی رفیق صمیمیتان رفتار میکنید، خودتان را دوست بدارید و به خودتان در زمان اشتباهات ساده بگیرید.
2. روی نقاط قوت شخصی خود تمرکز کنید
نقاط قوت، استعدادها و دستاوردهای منحصر به فرد خود را برای افزایش عزت نفس خود شناسایی کرده و از خود، جهان و خدا قدردانی کنید. فهرستی از دستاوردها، موفقیت ها، قابلیت ها، برتری ها و ویژگی های مثبتی که در طول عمرتان داشته اید، تهیه کنید.
به طور مرتب این نقاط قوت را به خود یادآوری کنید تا یک ادراک مثبت از خود ایجاد کنید. ممکن است شما در کودکی قشنگ نقاشی میکردید، ممکن است خوب آشپزی کنید یا حتی ممکن است در مراقبت کردن از گل ها بهتر از دیگران عمل کنید، مهم نیست در هر صورت هر چیزی که به ذهنتان میرسد را یادداشت و در ذهن خود آن را مرور کنید.
3. اهداف واقع بینانه تعیین کنید
اهداف مشخص، واقع بینانه و قابل دستیابی را تعیین کنید. آنها را به مراحل کوچکتر و قابل مدیریت تقسیم کنید. در حین دستیابی به این اهداف، پیشرفت هی هر چند کوچک خود را جشن بگیرید و از آنها به عنوان مدرکی بر توانایی ها و شایستگی های خود استفاده کنید.
دقت کنید که باید با کمک آموزش هدف گذاری، هدف های قابل دسترس و منطقی برای خود تعیین کنید زیرا اهداف غیر واقع بینانه و اشتباه نه تنها منجر به افزایش عزت نفس نمیشوند بلکه ممکن است حتی شما را تا مرز فروپاشی روانی ببرند!
4. خودمراقبتی را تمرین کنید
فعالیت‌های خودمراقبتی که سلامت جسمی، عاطفی و روانی شما را تقویت میکنند، در اولویت کارها و فعالیت هایتان قرار دهید. به اندازه کافی بخوابید، ورزش منظم داشته باشید، رژیم غذایی متعادلی داشته باشید و زمان خود را برای فعالیت هایی که از آن لذت می برید اختصاص دهید. مراقبت از خود پیامی قدرتمند می فرستد که برای رفاه خود ارزش قائل هستید و این شاید بهترین سیگنال برای افزایش عزت نفس شما به مغزتان بدهد.
5. روابط مثبت
اطراف خود را با افراد مثبت و حمایتگر احاطه کنید که ذهنیت مثبت و حال خوب را در شما تقویت و تشویق می کنند. به دنبال دوستان، اعضای خانواده یا مربیانی باشید که شما را برای آنچه که هستید، دوست دارند و شما را با تمام ویژگی های مثبت و منفی کافی میدانند و برای شما ارزش قائل هستند و از کارهای خوبی که انجام میدهید قدردانی میکنند. افراد منفی را حذف کنید و یا اگر نمیتوانید به هر دلیلی این کار را انجام دهید تماس، با افراد سمی یا منفی را که به افزایش عزت نفس شما کمکی نمیکنند و یا باعث تضعیف آن میشوند را به حداقل برسانید.
6. به طور مداوم یاد بگیرید و رشد کنید
ذهنیت رشد، را در آغوش بگیرید و فعالانه به دنبال فرصت هایی برای یادگیری مهارت های جدید و گسترش دانش خود باشید. در دوره های آموزشی گوناگون شرکت کنید، کتاب های جدیدی را بخوانید و سعی کنید مهارت های جدیدی مثل آشپزی را یاد بگیرید. هر دستاورد جدید، باور شما را به توانایی هایتان تقویت می کند و باعث افزایش عزت نفس شما میشود.
7. داوطلب شوید و به دیگران کمک کنید
کمک کردن به دیگران نه تنها به نفع جامعه است، بلکه منجر به افزایش عزت نفس شما میشود. زمان، مهارت ها یا منابع خود را داوطلبانه برای حمایت از دلایلی که به آنها اهمیت می دهید، اختصاص دهید. مشاهده تأثیر مثبتی که می توانید بر زندگی دیگران داشته باشید می تواند احساس ارزشمندی شما را تقویت کرده و بیش از پیش، عزت نفس شما را افزایش دهد.
8. با ترس ها روبرو شوید و بر ترس ها غلبه کنید
از منطقه امن خود خارج شوید و با ترس های خود مقابله کنید. رویارویی با چالش ها و غلبه بر آن ها، انعطاف پذیری و اعتماد به نفس شما را تقویت میکند. با گام های کوچک شروع کنید و به تدریج سطح سختی چالش ها را افزایش دهید. هر موفقیتی در برابر چالش ها و ترس هایتان، باور شما را به توانایی هایتان تقویت می کند و باعث افزایش عزت نفس شما میشود.
9. شکرگزاری را تمرین کنید
به طور مرتب از نعمت ها و جنبه های مثبت زندگی خود سپاسگزاری کنید. در مورد چیزهایی که قدردانی می کنید فکر کنید و آنها را در یک دفترچه مخصوص سپاسگزاری یادداشت کنید. تمرکز بر موارد مثبت، ذهنیت فراوانی را در شما پرورش داده و احساس ارزشمند بودن را در شما بالا میبرد. شما میتوانید با یادگیری آموزش قانون جذب به افزایش عزت نفس خود کمک نمایید.
9+1. به دنبال پشتیبانی حرفه ای باشید
اگر عزت نفس پایین، همچنان با وجود تمام نه راهکار قبلی ادامه دارد یا زندگی روزمره شما تاثیر منفی بر احساس درونیتان میگذارد، استفاده از فرصت گرفتن کمک حرفه ای از یک درمانگر یا مشاور می تواند مفید باشد. آنها می توانند با راهنمایی، پشتیبانی و به کار بستن تکنیک های تخصصی، فرایند افزایش عزت نفس شما را تسهیل و ارتقا دهند.
افزایش عزت نفس سفری مادام العمر است که نیازمند تعهد و تلاش است. با اجرای این استراتژی های جامع، ما می توانیم به تدریج گام های لازم برای افزایش عزت نفس خود را برداشته، تصویر مثبتی از خود را در ذهنمان پرورش دهیم و انعطاف پذیری و اعتماد به نفس مورد نیاز برای پیشرفت در جنبه های مختلف زندگی را توسعه دهیم.
لازم است به یاد داشته باشید که عزت نفس در کنترل شماست و با پشتکار و دلسوزی به خود، می توانید درک خود را از خود واقعیتان تغییر دهید و به رشد و رضایت شخصی دست یابید.
اگر به دنبال بهترین راه افزایش عزت نفس خود هستید و میخواهید بدانید عزت نفس با اعتماد به نفس چه تفاوت‌هایی دارد و چطور احساس رضایت درونی خود نسبت به زندگی را بهوبد دهید تا در نهایت در مسیر موفقیت قرار بگیرید و عمیقا احساس خوشبختی کنید، فقط کافی است چند روز همراه ما باشید و به صورت روزانه به ما سر بزنید که سورپرایزهای شگفت‌انگیزی منتظر شما است، اگر هم سوال یا چالشی هست لطفا با ما در میان بگذارید.