کوکی چیست؟ چطور از کوکی برای افزایش بازدهی تبلیغات بهره ببریم؟ آیا کوکی امنیت ما را به خطر می اندازد و منجر به هک شدن ما میشود؟ چطور برای سایتمان کوکی بسازیم؟ آیا رقبا میتوانند از کوکی های ما سواستفاده کنند یا حداقل بهره بررند؟
در این مقاله به صورت جامع و کامل به مبحث جذاب کوکی چیست، نحوه کارکرد، شیوه استفاده سایت ها، مزایای استفاده از آن و خطراتی که ممکن است برای کسب و کار آنلاین ما داشته باشد صحبت میکنیم، پس تا آخر این مقاله همراه ما بمانید. همچنین اگر فروشگاه اینترنتی دارید میتوانید با کمک این آموزش برای افزایش درآمد و افزایش ترافیک سایت خود بهتر عمل نمایید.
اگر فروشگاه اینترنتی دارید و میخواهید با استفاده از تبلیغات کلیکی – ریتارگتینک مخاطبانی را جذب کنید، احتمالا با خود فکر کرده‌اید، چطور کاربرانی که یک بار بر روی تبلیغ شما کلیک کرده‌اند، دوباره و دوباره تبلیغ بهشان نمایش داده میشود؟ یا چطور دیجیکالا، یوتیوب یا اینستاگرام میفهمد ما به چه موضوع یا کالایی علاقه داریم؟
کوکی چیست با مرور خاطرات!
اول از همه بگیم که منظور و هدف ما از پرسش و سوال “کوکی چیست” یک شیرینی یا کولوچه خوشمزه نیست و این مقاله قرار نیست دستور پخت گردویی، شکلاتی را به شما بدهد! هدف ما شناخت چیزی است که در سایت و با هدف اصلی بازاریابی ساخته میشود.
احتمالا همه ما در سایت های مختلف و به خصوص سایت های خارجی مشاهده کرده ایم که بعد از گذشت چند ثانیه یک پاپ آپ ( پنجره کوچکی که بخشی از صفحه را میگیرد ) باز میشود و از ما اجازه میخواهد که به کوکی ها اجازه دسترسی دهیم و البته در کنار آن یک دکمه ای گذاشته اند که سیاست حریم خصوصی سایتشان را مشاهده کنیم!
اکنون سوال این است که کاربرد کوکی چیست، چرا استفاده میشود و اگر خوب است ما چطور در مرحله طراحی سایت برای سایتمان بسازیم؟ اگر شغل ما به نوعی به دیجیتال مارکتینگ گره خورده است ممکن است سوال های تخصصی تری بپرسیم مثل این که آیا این به سئو سایت ما کمک میکند؟
کوکی چیست؟
اول از همه برای اینکه با زبان خیلی ساده تاثیر کوکی ها را متوجه شویم و ببینیم کجا وجود دارند دو مثال بزنیم تا کمی موضوع برای ما بیشتر جا بیافتد:
- تا کنون با خود فکر کرده اید یا به این موضوع توجه کرده اید که مثلا چند روز پیش من در سایتی لاگین کردم (وارد سایتی شدم)، چطور بعد از گذشت چند روز و حتی بستن آن سایت، باز زمانی که میخواهم وارد آن سایت شوم، در هنگام ورود سایت اطلاعات کاربری مثل رمز ورود و نام کاربری را به من پیشنهاد میدهد؟
- آیا تا به حال دقت کرده‌اید که سایت های مثل دیجیکالا چطور زمانی که یک محصول یا کلا را مشاهده میکنید بدون اینکه حتی وارد سایت دیجیکالا شده باشید، بعد از چندین روز که دوباره وارد سایت دیجیکالا میشوید، یک بخشی وجود دارد که نوشته محصولات اخیرا مشاهده شده؟ خمین الان میتوانید برای مشاهده تاثیر کوکی، همین کار را در سایت آمازون یا دیجی کالا انجام دهید.
- آیا تاکنون در سایت های خارجی با چیزی مثل عکس رو به رو مواجه شده اید که از شما اجازه تایید کوکی را بخواهد:
خب حالا که با مثال های مختلف موضع کوکی را کمی در ذهن خود تفت دادیم، اکنون آماده هستیم که کمی هم با اطلاعات کمی تخصصی تر ولی تا جای ممکن ساده شده ببینیم واقعا “کوکی چیست” :
کوکی‌ها فایل‌های متنی با داده‌های خیلی کوچکی هستند که با ذخیره کردن اطلاعاتی مثل نام کاربری و رمز عبور و مواردی مثل این، با دو هدف شناسایی رایانه شما هنگام استفاده از شبکه رایانه‌ای و ایجاد واکنش های مناسب برای بهبود تجربه کاربری و شخصی سازی بخشی از سایت برای کاربران سایت استفاده میشوند.
در حقیقت موارد خاصی از آن ها که به عنوان کوکی های HTTP (در دنیای وب) شناخته می شوند برای شناسایی کاربران و بهبود تجربه وبگردی کاربران و مخاطبان وبسایت، استفاده می شوند (مبع خارجی برای اطلاعات تکمیلی و به درد نخور: cookieinformation.com).
خب احساس میکنم یک مقداری پیچیده شد! بیایید با یک مثال خیلی ساده پاراگراف بالا را برای خودمان ساده کنیم:
کوکی و داستان چوپان و گوسفند!
فرض کنید چوپانی به اسم مموتی از گوسفندهای چند نفر شامل حسن، ابراهیم و اصغر به صورت همزمان نگهداری میکند و آن ها را به چرا میبرد، حالا راه کاری که چوپان دارد این است که برای گوسفندهای هر فرد یک نشانه خاص بگذارد. مثلا پشت گوسفندهای حسن را حنا بگذارد، به گردن گوسفندهای ابراهیم زنگوله ببنددد و در نهایت سر گوسفندهای اصغر را حنا بگذارد.
اما این چه ربطی به کوکی دارد:
- چوپان: کاربران سایت.
- گوسفند: مرورگر کاربران.
- حنا یا زنگوله: کوکی یا همان نشانه ای که سایت برای تشخیص مرورگرها میگذارد.
- صاحب گوسفند که بعد از چرا، گوسفند را از چوپان تحویل میگیرد: سایت.
- طویله ای که گوسفندان بعد از چرا به آن بازگشت داد میشوند: همان سرور سایتی است که با توجه به cookie ( نشانه یا همان حنا ) متوجه میشود این گوسفند ( مرورگر ) کیست و به چه چیزی نیاز دارد!
حالا در دنیای وب برای اینکه سایت ها بدانند هر مرورگر برای کدام کاربر است، در مرورگر او یک نشانه قرار میدهند. اسم این نشانه ها که گفتیم به صورت فایل متنی کوچک استفاده میشود، کوکی است.
دقیقا مثل مثال چوپانی زمانی که یک گوسفند ( مرورگر کاربر مثل کروم، فایرفاکس و… ) بعد از چرا (بعد از زمانی که خارج از سایت ما سپری میکند ) میخواهد وارد طویله خودش شود، در دنیای وب هم هر کاربر باید با توجه به اطلاعاتی مثل نام کاربری، رمز عبور، بخش هایی از سایت ما که به آن علاقه دارد و مواردی مثل این که در کوکی ذخیره شده است، تجربه بهتری از استفاده از سایت پیدا کند!
برای موفقیت در هر کار و زمینه ای نیاز هست که ما بتوانیم حق خود را بگیریم، برای یادگیری این مهارت مقاله فن بیان را مطالعه نمایید.
کوکی ها برای چه مواردی استفاده می شوند؟
همانطور که قبلا هم به آن اشاره کردیم کوکی ها دو کار و وظیفه اصلی را بر عهده دارند:
- تجربه بازدیدکنندگان شما از وب سایتتان را بهبود می بخشند.
- رفتار کاربر شما را در سایت شما ردیابی می کنند.
آنها به گونه ای طراحی شده اند که حاوی اطلاعات خاصی در مورد بازدید کاربران و ویزیتورهای سایت شما باشند. برای مثال، اگر یک فروشگاه اینترنتی دارید و یکی از کاربران شما کالایی ( مثلا دوربین فیلمبرداری ) را در سبد خرید خود قرار داد، یک کوکی در مرورگر کابر ذخیره میشود که اولا من به دوربین علاقه دارم و دوما این مدل دوربین انتخاب من بوده است.
یا اگر سایت شما یک سایت چند زبانه باشد، ممکن است کاربر شما مثلا به جای زبان پیش فرض فارسی زبان انگلیسی را انتخاب کند، خب این مورد باید در مرورگر کاربر ذخیره شود تا زمانی که دوباره کاربری خواست وارد سایت شما بشود، مجبور نباشد دوباره از اول گزینه زبان انگلیسی را انخاب کند، بلکه کوکی مرورگر به سرور سایت این درخواست را به صورت خودکار منتقل کند.
یک مثال دیگر از کاربرد کوکی برای سایت هایی است که امکان تغییر حالت بین حالت تاریک و روشن را برای کاربر فراهم میکند. مثلا فرض کنید شما دوست دارید از حالت دارک یا همان تیره یک سایت بازدید کنید، زمانی که یک باز این تنضیمات و گزینه را انتخاب کردید برای روزها و دفعات بعدی باید به صورت پیشفرض این حالت به سرور شما منتقل شود تا سایت به صورت دارک به شما نمایش داده شود.
خب پس تا اینجا احتمالا متوجه شده‌ایم، هنگامی که بازدیدکننده‌ای به سایت ما باز می گردد، وب سایت ما اطلاعات موجود در کوکی های مرورگر کاربر را میخواند و تنظیمات برگزیده کاربر را که قبلا انتخاب کرده است، به خاطر می آورد.
علاوه بر کاربردهایی که در بالا به آن اشاره شد، کوکی ها برای ردیابی کاربران به جز وب سایت ما، برای ردیابی و تحلیل کاربران و وب گردان در سراسر وب طراحی شده اند. در حقیقت بسیاری از شرکت‌هایی که راه‌حل‌های نرم‌افزاری (تجزیه و تحلیل، ویجت‌ها، افزونه‌ها، CRM) و تبلیغات آنلاین ( به خصوص در حالت ریتارگتینک و نمایش تبلیغ به جامعه هدف خاص مثل علاقه مندان به تکنولوژی ) به وبسایت شما ارائه می‌کنند، کوکی‌ها را از طریق سایت شما تنظیم می‌کنند.
این کوکی ها یک مورد دو سر برد است و در حقیقت با یک تیر دو هدف زده میشود:
- از نظر صاحب کسب و کار یعنی شما: با توجه به اینکه تبلیغات شما دقیقا به مخاطبین هدفتان (پرسونا) نشان داده میشود، بازگشت سرمایه شما به صورت چشمگیری افزایش میابد!
- از نظر وب گردان: فرض کنید مخاطبی به دنبال آموزش روش تدریس و آموزش وبینار است و شما همین محصول آموزشی را تولید کرده اید، خب زمانی که تبلیغ آموزش تدریس مجازی شما به ( به دلیل کوکی هایی که در مرورگرهای کاربران ذخیره شده است) کاربری که به دنبال این آموزش است نمایش داده شود، این فرد میتواند در این دوره شرکت کند. حالا فکر کنید تبلیغ این محصول آموزشی به یک کودک مثلا 10 ساله نمایش داده شود!
البته اگر شما طراح سایت هستید و به مباحث فنی تولید کوکی مسلط هستید باید به این مورد دقت کنید که در بعضی از کشورها ( به خصوص در کشورهای اروپایی ) شما برای استفاده و ذخیره کوکی در مرورگر کاربرانتان، باید با توجه به قوانین حریم خصوصی از نمونه های خاصی استفاده کنید یا از کاربران برای دخیره در مرورگرشان اجازه بگیرید.
اگر میخواهید بدانید انواع آن کدام است؟ آیا استفاده از آن ها برای کاربران خطرناک است یا خیر؟ کوکی اول شخص با سوم شخص چه تفاوتی دارد؟ چطور برای بهبود بازاریابی و تجربه کاربران سایت از آن استفاده کنیم؟ چطور میتوانیم کوکی ها را غیر فعال کنیم و موارد دیگری مثل این، فقط کافی است سوال خود را این زیر برای ما کامنت کنید تا ما دقیقا با شما این موارد را در میان بگذاریم!
مراحل غیر فعال کردن کوکی چیست؟
در حالی که کوکی ها می توانند برای بهبود تجربه وب گردی مفید باشند، برخی از کاربران ترجیح می دهند آنها را به دلایل حفظ حریم خصوصی یا امنیتی غیرفعال کنند. در اینجا مراحل غیرفعال کردن کوکی ها در محبوب ترین مرورگرهای وب آمده است:
گوگل کروم
- روی نماد سه نقطه در گوشه سمت راست بالای پنجره مرورگر کلیک کنید.
- “تنظیمات” را از منوی کشویی انتخاب کنید.
- به پایین بروید و روی “پیشرفته” کلیک کنید تا تنظیمات اضافی نشان داده شود.
- در بخش «حریم خصوصی و امنیت»، روی «تنظیمات محتوا» کلیک کنید.
- روی “کوکی ها” کلیک کنید.
- گزینه “Allow sites to save and read cookie data” را خاموش کنید.
موزیلا فایرفاکس
- روی نماد سه خط افقی در گوشه سمت راست بالای پنجره مرورگر کلیک کنید.
- “گزینه ها” را از منوی کشویی انتخاب کنید.
- روی “Privacy & Security” در نوار کناری سمت چپ کلیک کنید.
- در بخش «کوکی‌ها و داده‌های سایت»، روی «مدیریت داده‌ها» کلیک کنید.
- روی “حذف همه” کلیک کنید تا همه کوکی ها را حذف کنید یا وب سایت های جداگانه را انتخاب کنید و روی “حذف انتخاب شده” کلیک کنید.
- برای غیرفعال کردن کوکی‌های آینده، گزینه «کوکی‌ها و داده‌های سایت» را خاموش کنید.
سافاری
- روی “Safari” در نوار منوی بالا کلیک کنید.
- از منوی کشویی “Preferences” را انتخاب کنید.
- روی “Privacy” در نوار ابزار بالا کلیک کنید.
- در بخش «کوکی‌ها و داده‌های وبسایت»، «مسدود کردن همه کوکی‌ها» را انتخاب کنید.
- با کلیک بر روی “Block All” در پنجره پاپ آپ آن را تأیید کنید.
مایکروسافت اج
- روی نماد سه نقطه در گوشه سمت راست بالای پنجره مرورگر کلیک کنید.
- “تنظیمات” را از منوی کشویی انتخاب کنید.
- روی «کوکی‌ها و مجوزهای سایت» در نوار کناری سمت چپ کلیک کنید.
- روی «کوکی‌ها و داده‌های سایت» کلیک کنید.
- گزینه “Allow sites to save and read cookie data” را خاموش کنید.
توجه به این نکته مهم است که غیرفعال کردن کوکی‌ها ممکن است بر تجربه مرور شما تأثیر بگذارد، زیرا برخی از وب‌سایت‌ها ممکن است بدون آنها به درستی کار نکنند. به‌علاوه، برخی از وب‌سایت‌ها ممکن است از روش‌های ردیابی جایگزین، مانند اثر انگشت، برای جمع‌آوری داده‌های مربوط به بازدیدکنندگان استفاده کنند.
اگر به دنبال شغل مناسب خود میگردید مقالات زیر میتواند به شما کمک کند: